BAYRAM’DA ÇALIŞMAK ZORUNLU MU ?

Soru: İş sözleşmesinde hüküm yoksa işçinin rızası olmadan bayramda zorla çalıştırılamaz. Eşim AVM’de bir mağazada çalışıyor. Kurban Bayramı’nın ikinci günü mağaza açılacakmış ve eşimin de çalışmasını istiyorlar. Ailece uzun süredir ilk defa tatil ayarlamıştık. Ama zorluyorlar. Eşim çalışmak mecburiyetinde mı? SAMİ D.

Cevap: İşçilerin yerel bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışıp çalışmayacağı varsa doğrultu oldukları toplu iş sözleşmesi ya da bireysel iş sözleşmeleri ile kararlaştırılıyor. Eşinizin iş sözleşmesinde yerel bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılacağına dair bir hüküm bulunmuyorsa, Kurban Bayramı’nda eşinizin rızası olmadan çalıştırılması yasaya aykırıdır. Öncelik ile eşinizin iş sözleşmesine bakın. Genelde daha eskiden hazırlanan sözleşmelerde bu hususa yer verilir. Eğer iş sözleşmesinde bu yönde bir hüküm varsa, işveren de çalışmasını isterse, eşiniz bayramda çalışmak mecburiyetinde. Fakat sözleşmede bir hüküm yoksa eşinizin rızası olmadan çalıştırılamaz. Yani eşiniz isterse çalışır istemezse çalışmaz.

SSK’DAN DAHA AZ PRİMLE DAHA ERKEN EMEKLİ OLABİLİRSİNİZ

Soru: 1975 doğumluyum. Bağkur giriş tarihim Ocak Ayı 1998 olup 3150 gün prim ödemem var. 20 senesi doldurdum. Ne vakit emekli olabilirim? Aykut ASLAN

Cevap: Bağkur’da priminizi 9000 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Hem de, 2250 gün daha prim ödeyerek priminizi 5400 güne tamamlamanız şartıyla, 2033’te 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. SSK’dan daha erken emekli olmanız olası. Sigortalı çalışarak 2750 gün daha prim ödeyerek priminizi 5900 güne tamamlayacağınız tarihte EYT kapsamında yaş aranmadan emekli olabilirsiniz. Hem de sigortalı bir işte çalışarak 1260 gün prim ödemeniz halinde, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da olası.

ÖDENMEYEN PRİMLERİM İÇİN NE YAPMAM LAZIM?

Soru: 4 Şubat 1967 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihim 1983 ama hiç ödenmemiş. Sadece girişim var. Primlerim 1986 senesinde ödenmeye başlanmış olup 4269 gün prim ödemem var. Bu ödenmeyen primlerim amacıyla ne yapmam lazım? Ne vakit emekli olabilirim? Mustafa ÇETİNKAYA

Cevap: 1983’teki girişiniz büyük ihtimalle ya çırak ya da staj sigortası olmasından prim ödenmemiştir. Fakat 1983 girişiniz çırak ya da staj sigortası değilse ve halen aynı işyerinde çalışıyorsanız, hizmet teşhis davası açarak, çalışmanızı mahkemede belge ya da şahitle kanıtlamanız halinde, günlerinizi dava yolu ile kazanabilirsiniz. Fakat halen aynı işyerinde çalışmıyorsanız ve işten ayrıldığınız tarih üzerinden 5 senelik vakitaşımı vakitı işlemişse hakkınız vakitaşımına uğramış. Fakat çalışma sürenizin bildirilmediğini yeni öğrenmişseniz ve mahkeme hakimini yeni öğrendiğinize ikna edip, çalışma sürenizi belge ve şahitle kanıtlamanız halinde, günlerinizi yargı yolu ile kazanmanız olası olabilir. Fakat bu durumun uzun ve garantisi olmayan bir proses olduğunu da göz ardı etmemek lazım. Askerliğiniz ile ilgili bilgi vermemiş sigorta başlangıcınızı da tarih (gün, ay, sene) olarak bildireceğiniz yerde yalnızca sene olarak bildirmişsiniz. Oysa başlangıçta bir gün bile emekli olma şartlarını değiştirebiliyor. 18 ay askerlik yaptığınızı ve 1986’daki başlangıcınızın 23 Kasım’dan evvelce olduğunu varsayarsak, askerlik sürenizi borçlanıp, 491 gün de prim ödeyerek toplam priminizi 5300 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.

ASKERİ OKUL SÜRESİ HİZMETTEN SAYILIR MI?

Soru: 1 Temmuz 1998 tarihli sigorta girişim var. 2002’de memur oldum. Hizmet birleştirmesi yaptım. 2021 senesinde memurluktan disiplinsizlik sebebi ile atıldım. 8414 gün primim görünüyor. Ben EYT’li miyim? Nasıl emekli olabilirim? Hem de hizmet çizelgemde askeri okul görünmüyordu. Yaptığım yazışma ile 2001-2002 tarihleri arasında sigortalı olduğum doğrultuıma bildirildi. Fakat SGK’daki hizmet çizelgemde görünmüyor. Ferhat KAŞKA

Cevap: 8 Eylül 1999 tarihinden evvelce sigorta başlangıcınız bulunduğundan EYT kapsamındasınız. EYT’lilerden yaş aranmadığından hizmet sürenizi 25 tam seneye (9000 güne) tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Askeri okul sürenizi başarı ile tamamlamışsanız, okul süreniz hizmetten sasenesir. Fakat bu sürelerin hizmet saseneması amacıyla 18 yaşın doldurulduğu tarihten sonra işlemiş olması gerekiyor. Emekli olabilmeniz amacıyla; sigortalı çalışarak SSK’ya ya da isteye bağlı olarak Bağkur’a 586 gün prim ödeyerek toplam hizmet sürenizi toplam 9000 güne tamamlayarak EYT kapsamında yaş aranmadan emekli olabilirsiniz. Askeri öğrencilik süreniz 18 yaşınızın dolduğu tarihten sonra ise ve başarı ile mezun olmuşsanız, HİTAP’a kayıt edilmesi amacıyla Sosyal Emniyet Kurumu’na bir dilekçe ile başvurmanız gerekiyor.